INFOdoradca+ Informacje o zawodach - Powiatowy Urząd Pracy w Pszczynie
Отображение сетевого контента
INFOdoradca+ Informacje o zawodach
-
1. Dane identyfikacyjne zawodu
-
2. Opis zawodu
-
3. Zadania zawodowe i wymagane kompetencje
-
4. Odniesienie do sytuacji zawodu na rynku pracy i możliwości doskonalenia zawodowego
-
5. Odniesienie do Europejskiej Klasyfikacji Umiejętności/Kompetencji, Kwalifikacji i Zawodów (ESCO)
-
6. Źródła dodatkowych informacji o zawodzie
-
7. Słownik
Licznik odwiedzin 26479
InfoDoradca+
PowrótLaborant budowlany
1. Dane identyfikacyjne zawodu
Laborant budowlany 311202
- Asystent w laboratorium betonu.
- Kontroler jakości surowców i materiałów budowlanych.
- Laborant – asystent ds. technicznych.
- Laborant betonu.
- Laborant drogowy.
- Laborant w laboratorium betonu.
- Laborant.
W Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie:
- 3112 Civil engineering technicians.
Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007):
- Sekcja M – Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna.
Notka metodologiczna
Opis informacji o zawodzie opracowano na podstawie:
- analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe), źródeł internetowych oraz wyników badań i analiz prowadzonych w projekcie PO KL (2011–2013) „Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców”,
- analizy opisu zawodu zamieszczonego w wyszukiwarce opisów zawodów na Wortalu Publicznych Służb Zatrudnienia,
- zebranych opinii od recenzentów, członków panelu ewaluacyjnego oraz zespołu ds. walidacji i jakości informacji o zawodach.
Autorzy i eksperci opiniujący
Zespół Ekspercki:
- Grażyna Lechki – Zespół Szkół Medycznych, Brzeg.
- Anna Wisła-Świder – Instytut Chemii, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja, Kraków.
- Mirosław Żurek – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
Zespół ds. walidacji i jakości informacji o zawodzie:
- Krzysztof Symela – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
- Ireneusz Woźniak – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
- Tomasz Kupidura – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, Radom.
Recenzenci:
- Karolina Musiałek-Białas – Zespół Szkół Budowlanych im. Kazimierza Wielkiego, Radom.
- Paweł Szaj – TPA Sp. z o.o., Pruszków.
Panel ewaluacyjny – przedstawiciele partnerów społecznych:
- Krzysztof Baranowski – Konfederacja Budownictwa i Nieruchomości, Warszawa.
- Elżbieta Próchenko – Rada Federacji Stowarzyszeń NOT, Siedlce.
Data (rok) opracowania opisu informacji o zawodzie: 2018 r.
2. Opis zawodu
Laborant budowlany pobiera próbki oraz wykonuje badania właściwości fizycznych, mechanicznych, chemicznych surowców, materiałów i wyrobów budowlanych zgodnie z wymogami norm, specyfikacji i procedur obowiązujących w budownictwie. Sporządza również dokumentację z wykonanych badań..
Opis pracy
Laborant budowlany odpowiada za pobieranie próbek, ich oznakowanie, warunki przechowywania oraz przygotowanie do badań. Stosując odpowiednią metodykę badań oraz aparaturę kontrolno-pomiarową, oznacza parametry fizykochemiczne oraz mechaniczne surowców, materiałów i wyrobów budowlanych w warunkach laboratoryjnych. Może uczestniczyć w wyjazdach terenowych w celu pobierania próbek i wykonania badań w terenie. Prowadzi dokumentację wyników badań i sporządza raporty. Jest odpowiedzialny za powierzony sprzęt i aparaturę pomiarową.
Sposoby wykonywania pracy
W swojej pracy laborant budowlany stosuje metody, techniki i procedury związane z:
- pobieraniem próbek do badań w warunkach laboratoryjnych i terenowych,
- przygotowaniem reprezentatywnej próbki surowców, materiałów lub wyrobów budowlanych,
- przygotowaniem aparatury badawczej i wyposażenia niezbędnego do wykonania badań,
- wykonaniem pomiarów parametrów fizykochemicznych, mechanicznych lub radiochemicznych badanej próbki,
- nadzorem i koordynacją harmonogramu badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych,
- prowadzeniem dokumentacji laboratoryjnej,
- opracowaniem i interpretacją wyników badań oraz ich ewidencjonowaniem,
- sporządzaniem raportów z wykonanych badań,
- nadzorem nad aparaturą badawczą i wyposażeniem pracowni badawczej,
- monitorowaniem warunków lokalowych i środowiskowych w celu zapewnienia wiarygodności i powtarzalności wyników badań,
- planowaniem i organizowaniem pracy własnej lub zespołu, którym kieruje.
WAŻNE:
Laborant budowlany wykonuje wszystkie badania zgodnie z wymogami określonymi w normach obowiązujących w budownictwie lub wytycznymi dokumentacji laboratoryjnej. Dlatego powinien na bieżąco uzupełniać swoją wiedzę w tym zakresie.
Więcej szczegółowych informacji znajduje się w sekcjach: 3.1. Zadania zawodowe oraz 3.2. i 3.3. Kompetencje zawodowe.
Warunki pracy
Laborant budowlany najczęściej wykonuje swoją pracę w pomieszczeniu laboratorium, jednak gdy istnieje taka konieczność, pobiera próbki i wykonuje badania w terenie. Laborant budowlany ma bezpośredni kontakt nie tylko z aparaturą kontrolno-pomiarową, ale również z odczynnikami chemicznymi niezbędnymi do wykonania badań. Niejednokrotnie jest narażony na hałas oraz zapylenie, a w trakcie wykonywania pracy poza laboratorium dodatkowo na zmiany temperatury i pracę na wysokości. Zadania wykonywane w pracy laboranta budowlanego są najczęściej powtarzalne i rutynowe.
WAŻNE:
Czynności wykonywane przez laboranta budowlanego są cyklicznie powtarzane, rutynowe i wymagają koncentracji, dokładności, rzetelności, terminowości oraz umiejętności organizacji pracy.
Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.1. Możliwości podjęcia pracy w zawodzie.
Wykorzystywane maszyny i narzędzia pracy
Laborant budowlany w działalności zawodowej wykorzystuje nowoczesną aparaturę, urządzenia, aparaturę i sprzęt kontrolno-pomiarowy, umożliwiający badanie cech fizykochemicznych, mechanicznych i strukturalnych materiałów budowlanych, w tym takie urządzenia jak:
- wiertnice,
- piły, szlifierki,
- frezarki,
- mieszarki laboratoryjne,
- prasy hydrauliczne 12,
- maszyny wytrzymałościowe 10,
- zestawy do oznaczania modułu sztywności 18,
- aparaty do prób zmęczeniowych 13,
- areometr,
- edometr,
- aparat Proctora,
- przyrząd do określania gęstości objętościowej gruntu,
- przyrząd do badania stopnia zagęszczenia gruntu,
- aparat Casagrade,
- młotek Schmidta,
- ubijaki automatyczne 16,
- płyty statyczne 11,
- komory klimatyczne 7,
- kontrolery próżni 8,
- ciśnieniomierze 3,
- wagi laboratoryjne,
- suszarki laboratoryjne 15,
- wstrząsarki laboratoryjne 17,
- formy do sporządzania próbek,
- łaźnie wodne 9,
- georadary,
- betonoskopy ultradźwiękowe,
- sklerometry,
- ekstraktory ultradźwiękowe 5,
- spektrometry atomowej spektrometrii absorpcyjnej (AAS) 1,
- spektrometry atomowej spektrometrii emisyjnej (OES) 2,
- dyfraktometry rentgenowskie (XRD) 4,
- spektrometry fluorescencji rentgenowskiej (XRF) 6,
- spektrometry w podczerwieni (IR) 14,
- urządzenia do analizy obrazu (np. mikroskop optyczny, mikroskop skaningowy).
WAŻNE:
W zależności od zakresu badań prowadzonych w laboratorium, laborant budowlany wykorzystuje w swojej pracy nowoczesną aparaturę i sprzęt kontrolno-pomiarowy. Zatem istnieje konieczność szkoleń pracowników w zakresie umiejętności obsługi sprzętu i prawidłowego wykonania badań.
Organizacja pracy
Laborant budowlany w zależności od miejsca pracy, wykonywanych zadań zawodowych i liczby osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie może pracować indywidualnie lub zespołowo, a jego praca jest nadzorowana. Osoby zatrudnione na stanowisku laboranta obowiązuje 8-godzinny dzień pracy (w sezonie budowlanym wymiar godzin może ulec wydłużeniu), najczęściej pracuje w systemie jedno- lub dwuzmianowym, w tym w niedziele i święta, jeśli ze względów technologicznych musi być utrzymana ciągłość produkcji lub wymaga tego proces budowlany.
Zagrożenia mające wpływ na bezpieczeństwo pracy człowieka
W pracy laboranta budowlanego:
- istnieje niebezpieczeństwo zatrucia w wyniku narażenia na toksyczne gazy, dymy i ciecze stosowane do badań próbek lub które mogą uwalniać się na skutek błędu pracownika z powodu uszkodzenia stosowanej aparatury czy innych zdarzeń przypadkowych,
- stosowanie łatwopalnych substancji chemicznych może grozić urazami powstałymi w wyniku pożaru,
- istnieje zagrożenie szkodliwością niektórych substancji chemicznych, z którymi laboranci mogą mieć długotrwały kontakt,
- siedząca pozycja ciała pracowników niektórych laboratoriów i konieczność wykonywania stałych i powtarzalnych czynności może być przyczyną urazów układu kostno-stawowego.
Czynnikami mogącymi powodować wypadki w miejscu pracy są:
- obracające się i wirujące urządzenia, np. mieszarki, wstrząsarki itp. – możliwość urazów w wyniku wciągnięcia ubrania, włosów czy palców,
- ostre krawędzie, stłuczone szkło – możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia,
- prąd elektryczny – możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego,
- uszkodzenia urządzeń pracujących pod zmiennym ciśnieniem – możliwość urazów,
- żrące substancje chemiczne – możliwość poparzeń chemicznych,
- łatwopalne gazy, ciecze i ciała stałe – możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru i eksplozji,
- wysoka temperatura badanych materiałów – możliwość poparzeń.
W środowisku pracy laborant budowlany może być narażony na:
-
czynniki chemiczne i pyły:
- substancje chemiczne stosowane w analizie próbek, które mogą być toksyczne, drażniące, żrące lub uczulające;
-
czynniki fizyczne:
- wibracje ogólne o dużej amplitudzie i hałas infradźwiękowy lub ultradźwiękowy emitowany przez drgające lub obracające się urządzenia mechaniczne lub urządzenia ultradźwiękowe,
- różnego typu promieniowanie: w zależności od rodzaju sprzętu i procesów stosowanych w danym laboratorium;
-
czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy:
- praca wykonywana w wymuszonej pozycji ciała, zwłaszcza stojącej lub również siedzącej przez długi okres,
- nadmierny wysiłek przy przemieszczaniu sprzętu, opakowań z próbkami przeznaczonymi do badań itd. o dużym ciężarze lub objętości,
- wykonywanie powtarzalnych czynności ręcznych,
- zmęczenie wzroku podczas wykonywania oznaczeń próbek przy użyciu specjalistycznej aparatury,
- praca w terenie w specyficznych warunkach mikroklimatycznych,
- zapachy substancji chemicznych,
- praca pod presją czasu przeznaczonego np. na badanie próbek.
Praca laboranta wymaga stosowania odzieży i obuwia ochronnego, które muszą być dostosowane zarówno do warunków pracy w laboratorium, jak i do prac wykonywanych w terenie. Pracownik wykonujący zadania zawodowe w zakresie badania właściwości fizykochemicznych oraz mechanicznych próbek ma do czynienia z odczynnikami chemicznymi, w tym z substancjami niebezpiecznymi i wysoką temperaturą. Niezbędne jest zatem przeszkolenie pracowników z zakresu postępowania z substancjami chemicznymi i niebezpiecznymi oraz sposobami gromadzenia i utylizacji ich odpadów.
Wymagania psychofizyczne
Dla pracownika wykonującego zawód laborant budowlany ważna jest:
w kategorii wymagań fizycznych
- sprawność układu kostno-stawowego,
- sprawność układu oddechowego,
- ogólna wydolność fizyczna,
- sprawność narządów równowagi,
- sprawność narządu słuchu,
- sprawność narządu wzroku;
w kategorii sprawności sensomotorycznych
- koordynacja wzrokowo-ruchowa,
- rozróżnianie barw,
- zręczność rąk i palców,
- zmysł równowagi,
- spostrzegawczość,
- powonienie;
w kategorii sprawności i zdolności
- zdolność koncentracji uwagi,
- podzielność uwagi,
- uzdolnienia techniczne;
w kategorii cech osobowościowych
- umiejętność pracy w warunkach monotonnych,
- łatwość przerzucania się z jednej czynności na drugą,
- dokładność,
- wytrwałość i cierpliwość,
- samodzielność,
- dobra organizacja pracy własnej i nadzorowanego zespołu,
- zdolność współdziałania,
- łatwość nawiązywania kontaktów.
Więcej informacji znajduje się w sekcjach: 3.4. Kompetencje społeczne; 3.5. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu.
Wymagania zdrowotne
Ze względu na obciążenie fizyczne praca laboranta budowlanego zaliczana jest do pracy średniociężkiej. Proces pobierania próbek w terenie wymaga od laboranta budowlanego ogólnej sprawności fizycznej. Przeciwwskazaniem do wykonywania zawodu jest skłonność do alergii, z uwagi na kontakt z odczynnikami chemicznymi i pyłami. Przygotowanie próbek do oznaczeń oraz samo wykonywanie badań wymaga sprawności układu ruchu, a w szczególności kończyn górnych. W tym zawodzie wymagany jest również dobry wzrok i słuch. Wykonując zadania zawodowe związane z badaniem właściwości fizykochemicznych pobranych próbek niezbędne jest prawidłowe rozróżniania barw.
WAŻNE:
O stanie zdrowia i ewentualnych przeciwwskazaniach do wykonywania zawodu orzeka lekarz medycyny pracy.
Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.4. Możliwości zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie.
Wykształcenie niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie
Do podjęcia pracy w zawodzie laborant budowlany preferowane jest wykształcenie średnie o profilu budowlanym.
Tytuły zawodowe, kwalifikacje i uprawnienia niezbędne/preferowane do podjęcia pracy w zawodzie
Pracodawcy przy zatrudnianiu w zawodzie laborant budowlany preferują osoby, które ukończyły kształcenie i potwierdziły kwalifikacje wyodrębnione w zawodach szkolnych (pokrewnych), m.in. takich jak: technik budowy dróg, technik budownictwa, technik dróg kolejowych i obiektów inżynieryjnych.
Dodatkowymi atutami przy zatrudnieniu laboranta budowlanego jest posiadanie certyfikatów i zaświadczeń potwierdzających:
- udział w szkoleniach w zakresie metod pobierania próbek do badań, współczesnych metod oznaczania parametrów fizykochemicznych i mechanicznych surowców i materiałów budowlanych zgodnie z obowiązującymi normami, a także obsługi specjalistycznej aparatury kontrolno-pomiarowej oraz zasad dobrej praktyki laboratoryjnej,
- specjalistyczne uprawnienia do obsługi maszyn i urządzeń wykorzystywanych do pobierania materiału do badań oraz wykonywania oznaczeń różnych parametrów fizykochemicznych i mechanicznych,
- prawo jazdy kategorii B,
- umiejętność obsługi komputera, korzystania z pakietu MS Office,
- znajomość języka obcego na poziomie komunikatywnym.
WAŻNE:
Wykonywanie zawodu laborant budowlany nie wymaga specjalistycznych uprawnień.
Więcej informacji znajduje się w sekcji: 4.2. Instytucje oferujące kształcenie, szkolenie i/lub potwierdzanie kompetencji w ramach zawodu.
Możliwości rozwoju zawodowego i awansu
W zależności od umiejętności i doświadczenia zawodowego osoba pracująca w zawodzie laborant budowlany może:
- pracować na stanowisku stażysty i/lub młodszego laboranta i wykonywać zadania zawodowe pod kontrolą przełożonych,
- zajmować samodzielne stanowisko: laboranta, starszego laboranta lub specjalisty ds. badań,
- kształcić się na studiach wyższych na kierunkach związanych z budownictwem, inżynierią materiałową i ceramiką oraz chemią analityczną,
- mając wykształcenie wyższe i doświadczenie w branży awansować na stanowisko technologa, kierownika laboratorium, kierownika kontroli jakości, głównego technologa lub kierownika produkcji,
- prowadzić własną działalność gospodarczą,
- doskonalić umiejętności, uczestnicząc w branżowych szkoleniach, konferencjach, jak również warsztatach tematycznych dotyczących obsługi sprzętu kontrolno-pomiarowego, metod pobierania próbek, a także technik analitycznych wykorzystywanych w badaniach materiałów budowlanych,
- kontynuować naukę na studiach I stopnia powiązanych z budownictwem,
- rozwijać kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych.
Możliwości potwierdzania kompetencji
Obecnie (2018 r.) w zawodzie laborant budowlany nie ma możliwości potwierdzania kompetencji zawodowych zarówno w edukacji formalnej, jak i pozaformalnej.
Kwalifikacje przydatne do wykonywania zawodu laborant budowlany, wyodrębnione w zawodach pokrewnych, dla których prowadzi się kształcenie w systemie szkolnictwa zawodowego, można potwierdzić przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną.
Laborant budowlany może również uczestniczyć w szkoleniach specjalistycznych, organizowanych przez producentów i wyspecjalizowane instytucje branżowe i uzyskać potwierdzenie nabytych kompetencji w formie uzyskanych certyfikatów i zaświadczeń.
Więcej informacji można uzyskać w Bazie Usług Rozwojowych https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl oraz Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl
Osoba zatrudniona w zawodzie laborant budowlany może rozszerzać swoje kompetencje zawodowe w zawodach pokrewnych:
Nazwa zawodu pokrewnego zgodnie z Klasyfikacją zawodów i specjalności |
Kod zawodu |
---|---|
Inżynier budownictwa – budowle i drogi wodne |
214201 |
Inżynier budownictwa – budownictwo ogólne |
214202 |
Inżynier budownictwa – budownictwo przemysłowe |
214203 |
Inżynier budowy dróg |
214207 |
Inżynier budowy mostów |
214208 |
Laborant chemiczny |
311101 |
Technik analitykS |
311103 |
Technik budownictwaS |
311204 |
Technik budowy drógS |
311216 |
Technik dróg kolejowych i obiektów inżynieryjnychS |
311217 |
Technik technologii ceramicznej |
311921 |
Technik technologii chemicznejS |
311603 |
3. Zadania zawodowe i wymagane kompetencje
Pracownik w zawodzie laborant budowlany wykonuje różnorodne zadania, do których należą w szczególności:
- Z1 Dobieranie norm, procedur i technik do zaplanowania procesu pobierania próbek.
- Z2 Pobieranie próbek do badań zgodnie z wytycznymi zawartymi w normach, procedurach i przepisach branżowych.
- Z3 Nadzorowanie właściwego wykorzystania i przechowywania narzędzi i urządzeń do pobierania próbek.
- Z4 Prowadzenie ewidencji i dokumentacji oraz opracowywanie raportów z poboru próbek.
- Z5 Dobieranie norm, metod i technik badawczych do wykonywania badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych.
- Z6 Przygotowywanie sprzętu, aparatury, urządzeń kontrolno-pomiarowych i odczynników do badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych.
- Z7 Badanie właściwości fizykochemicznych i mechanicznych surowców, materiałów i wyrobów budowlanych.
- Z8 Nadzorowanie właściwego wykorzystania i przechowywania sprzętu, aparatury, urządzeń kontrolno-pomiarowych.
- Z9 Prowadzenie ewidencji i dokumentacji oraz opracowywanie raportów z wykonanych badań.
Kompetencja zawodowa Kz1: Pobieranie i przygotowywanie do badań próbek surowców i materiałów budowlanych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.
Z1 |
Dobieranie norm, procedur i technik do zaplanowania procesu pobierania próbek |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z2 |
Pobieranie próbek do badań zgodnie z wytycznymi zawartymi w normach, procedurach i przepisach branżowych |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z3 |
Nadzorowanie właściwego wykorzystania i przechowywania narzędzi i urządzeń do pobierania próbek |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z4 |
Prowadzenie ewidencji i dokumentacji oraz opracowywanie raportów z poboru próbek |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Kompetencja zawodowa Kz2: Wykonywanie badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych w terenie i w warunkach laboratoryjnych obejmuje zestaw zadań zawodowych Z5, Z6, Z7, Z8, Z9, do realizacji których wymagane są odpowiednie zbiory wiedzy i umiejętności.
Z5 |
Dobieranie norm, metod i technik badawczych do wykonywania badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z6 |
Przygotowywanie sprzętu, aparatury, urządzeń kontrolno-pomiarowych i odczynników do badań surowców, materiałów i wyrobów budowlanych |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z7 |
Badanie właściwości fizykochemicznych i mechanicznych surowców, materiałów i wyrobów budowlanych |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z8 |
Nadzorowanie właściwego wykorzystania i przechowywania sprzętu, aparatury, urządzeń kontrolno-pomiarowych |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Z9 |
Prowadzenie ewidencji i dokumentacji oraz opracowywanie raportów z wykonanych badań |
|
---|---|---|
WIEDZA – zna i rozumie: |
UMIEJĘTNOŚCI – potrafi: |
|
|
|
Pracownik w zawodzie laborant budowlany powinien mieć kompetencje społeczne niezbędne do prawidłowego i skutecznego wykonywania zadań zawodowych.
W szczególności pracownik jest gotów do:
- Ponoszenia odpowiedzialności za skutki podejmowanych działań (bezpieczeństwo i zdrowie ludzi) oraz za powierzoną aparaturę, urządzenia kontrolno-pomiarowe i narzędzia wykorzystywane na stanowisku pracy.
- Ponoszenia odpowiedzialności indywidualnej związanej z realizacją wykonywanych badań laboratoryjnych.
- Podejmowania działania i współdziałania podczas wykonywania zadań zawodowych właściwych dla zawodu laborant budowlany.
- Oceniania jakości działania własnego i osób, którymi kieruje, w zakresie realizacji zadań zawodowych właściwych dla zawodu laborant budowlany.
- Kierowania się zasadami zgodnymi z etyką zawodową i obowiązującymi w branży budowlanej przepisami.
- Doskonalenia własnych kompetencji zawodowych z uwzględnieniem zmian prawnych i nowych rozwiązań technologicznych w obszarze badań surowców i materiałów budowlanych.
- Funkcjonowania w zespole pracowniczym w różnych miejscach i na stanowiskach pracy właściwych dla zawodu laborant budowlany.
- Wykonywania pracy zarówno w warunkach stacjonarnych, jak i w terenie.
- Prowadzenia racjonalnej oceny zagrożenia zdrowia oraz życia i podejmowania działań adekwatnych do stopnia zagrożenia.
Pracownik powinien mieć zdolność właściwego wykonywania zadań zawodowych i predyspozycje do rozwoju zawodowego. Dlatego wymaga się od niego odpowiednich kompetencji kluczowych. Zostały one zilustrowane w formie profilu (rys. 1) ukazującego ważność kompetencji kluczowych dla zawodu laborant budowlany.
Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu laborant budowlany
Uwaga:
Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt PIAAC (OECD).
Kompetencje zawodowe pracownika w zawodzie laborant budowlany nawiązują do opisów poziomów Polskiej Ramy Kwalifikacji.
Opis zawodu, zadań zawodowych i wymagań kompetencyjnych może stanowić materiał informacyjny dla przygotowania (lub aktualizacji) opisów kwalifikacji wprowadzanych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK). Więcej informacji:
- Zintegrowany System Kwalifikacji: https://www.kwalifikacje.gov.pl
- Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl
4. Odniesienie do sytuacji zawodu na rynku pracy i możliwości doskonalenia zawodowego
Wzrost inwestycji w budownictwie lądowym i budownictwie dróg spowodował wzrost liczby ofert na rynku pracy dla pracowników wykonujących zawód laborant budowlany. Zatrudnienie w tym zawodzie oferują:
- przedsiębiorstwa produkujące materiały budowlane (polskie i z kapitałem zagranicznym),
- przedsiębiorstwa świadczące usługi budowlane.
Miejscem zatrudnienia laboranta budowlanego mogą być również:
- zakłady wydobywające surowce budowlane,
- firmy przeróbki surowców mineralnych,
- zakłady produkujące półfabrykaty i wyroby budowlane,
- zakłady produkujące beton i wyroby z betonu,
- zakłady energetyczne, elektrownie węglowe,
- laboratoria wykonujące analizę materiałów budowlanych,
- laboratoria drogowo-mostowe,
- laboratoria wykonujące badania nawierzchni drogowych,
- akredytowane laboratoria wykonujące badania surowców, materiałów i wyrobów budowlanych.
Laborant budowlany może też założyć i prowadzić własną działalność gospodarczą.
WAŻNE:
Zachęcamy do sprawdzenia dostępnych ofert pracy w Centralnej Bazie Ofert Pracy:
Natomiast aktualizacje informacji o możliwościach zatrudnienia w zawodzie, przyszłe zapotrzebowanie na dany zawód na rynku pracy oraz dodatkowe informacje można uzyskać, korzystając z polecanych źródeł danych.
Polecane źródła danych [dostęp: 10.07.2018]:
Ranking (monitoring) zawodów deficytowych i nadwyżkowych:
Barometr zawodów: https://barometrzawodow.pl
Wojewódzkie obserwatoria rynku pracy:
Mazowieckie – http://obserwatorium.mazowsze.pl
Małopolskie – https://www.obserwatorium.malopolska.pl
Lubelskie – http://lorp.wup.lublin.pl
Regionalne Obserwatorium Rynku Pracy w Łodzi – http://obserwatorium.wup.lodz.pl
Pomorskie – http://www.porp.pl
Opolskie – http://www.obserwatorium.opole.pl
Wielkopolskie – http://www.obserwatorium.wup.poznan.pl
Zachodniopomorskie – https://www.wup.pl/pl/dla-instytucji/zachodniopomorskie-obserwatorium-rynku-pracya
Podlaskie – http://www.obserwatorium.up.podlasie.pl
Zielona Linia. Centrum Informacyjne Służb Zatrudnienia:
Portal Prognozowanie Zatrudnienia:
www.prognozowaniezatrudnienia.pl
Portal EU Skills Panorama:
http://skillspanorama.cedefop.europa.eu/en
Europejski portal mobilności zawodowej EURES:
Kształcenie
Obecnie (2018 r.) w ramach systemu kształcenia zawodowego w Polsce nie przygotowuje się kandydatów do pracy w zawodzie laborant budowlany.
Kształcenie w pokrewnych zawodach szkolnych: technik budowy dróg, technik budownictwa, technik dróg kolejowych i obiektów inżynieryjnych oferują branżowe szkoły II stopnia, technika oraz szkoły policealne.
Natomiast kwalifikacyjne kursy zawodowe (dla osób dorosłych) w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w tych zawodach mogą prowadzić:
- publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe,
- niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe,
- publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego,
- instytucje rynku pracy prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową,
- podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców.
Kandydat może uzyskać świadectwo potwierdzające kwalifikację wyodrębnioną w danym zawodzie pokrewnym lub dyplom potwierdzający kwalifikacje w ww. zawodach, po zdaniu egzaminu przed Okręgową Komisją Egzaminacyjną.
Ponadto laborant budowlany ma możliwość podejmowania studiów rozszerzających jego kompetencje zawodowe. Może skorzystać z oferowanych przez uczelnie wyższe kierunków studiów, takich np. jak:
- chemia budowlana,
- technologia chemiczna,
- analityka chemiczna,
- inżynieria materiałowa,
- inżynieria chemiczna i procesowa,
- ceramika.
Szkolenie
W zależności od stanowiska pracy, na jakim może być zatrudniona osoba pracująca w tym zawodzie, pracodawcy sami organizują szkolenia lub mogą skorzystać z usług firm komercyjnych.
Przykładowa tematyka szkoleń może dotyczyć:
- badań betonu i jego składników,
- certyfikacji wyrobów budowlanych,
- kontroli produkcji wyrobów budowlanych,
- normy PN-EN 13670 Wykonywanie konstrukcji z betonu,
- normy PN-EN 206 + A1:2016 Beton – Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność,
- diagnostyki i oceny wytrzymałości betonu w konstrukcji,
- badań kruszyw, cementu, mieszanki betonowej i betonu,
- sprawdzania i wzorcowania urządzeń do badania surowców i materiałów budowlanych,
- badań sztywności i odporności na zmęczenie mieszanek mineralno-asfaltowych.
Organizatorzy tych szkoleń poświadczają uzyskane przez uczestników kompetencje stosownymi certyfikatami/zaświadczeniami.
WAŻNE:
Więcej informacji o instytucjach oferujących kształcenie, szkolenie i/lub walidację kompetencji w ramach zawodu można uzyskać, korzystając z polecanych źródeł danych.
Polecane źródła danych [dostęp: 10.07.2018]:
Szkolnictwo wyższe:
www.wybierzstudia.nauka.gov.pl
Szkolnictwo zawodowe:
https://www.gov.pl/web/edukacja/ksztalcenie-zawodowe
http://doradztwo.ore.edu.pl/wybieram-zawod
Szkolenia zawodowe:
Rejestr Instytucji Szkoleniowych – http://www.stor.praca.gov.pl/portal/#/ris
Baza Usług Rozwojowych – https://uslugirozwojowe.parp.gov.pl
Inne źródła danych:
Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji – https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl
Bilans Kapitału Ludzkiego – https://bkl.parp.gov.pl
Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – http://www.frse.org.pl, http://europass.org.pl
Learning Opportunities and Qualifications in Europe – https://ec.europa.eu/ploteus
Obecnie (2018 r.) wynagrodzenie w zawodzie laborant budowlany jest zróżnicowane i kształtuje się w przedziale od 3000 zł do 4400 zł brutto miesięcznie w przeliczeniu na jeden etat.
Poziom wynagrodzeń osób wykonujących zawód laboranta budowlanego uzależniony jest od:
- wykształcenia, posiadanych kwalifikacji i doświadczenia zawodowego,
- formy zatrudnienia,
- wielkości przedsiębiorstwa,
- kapitału przedsiębiorstwa,
- regionu zatrudnienia,
- wielkości aglomeracji,
- znajomości języków obcych,
- koniunktury na rynku surowców i materiałów budowlanych.
WAŻNE:
Zarobki osób wykonujących dany zawód/grupę zawodów są orientacyjne i mogą szybko stracić aktualność. Dlatego na bieżąco należy sprawdzać, jakie zarobki oferuje rynek pracy, korzystając z polecanych źródeł danych.
Polecane źródła danych [dostęp: 10.07.2018]:
Wynagrodzenie w Polsce według danych GUS:
http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy
Przykładowe portale informujące o zarobkach:
https://wynagrodzenia.pl/kategoria/zarobki-na-stanowiskach-i-szczeblach
https://sedlak.pl/raporty-placowe
W zawodzie laborant budowlany możliwe jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych.
Warunkiem niezbędnym do zatrudnienia osób niepełnosprawnych w zawodzie jest identyfikacja indywidualnych barier i dostosowanie technicznych i organizacyjnych warunków środowiska oraz stanowiska pracy do potrzeb zatrudnienia osób:
- z niewielką dysfunkcją kończyn dolnych (05-R), która nie wyklucza stania i chodzenia, w tym samodzielnego przemieszczania się po zróżnicowanym terenie,
- z dysfunkcją narządu wzroku (04-O), jeśli posiadana wada jest skorygowana odpowiednimi szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi, które zapewnią ostrość widzenia,
- słabosłyszących, głuchych i głuchoniemych (03-L), pod warunkiem zapewnienia im odpowiedniej pomocy technicznej oraz właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy, np. pod kątem możliwości percepcji sygnałów alarmowych.
WAŻNE:
Decyzja o zatrudnieniu osoby z jakimkolwiek rodzajem niepełnosprawności może być podjęta wyłącznie po indywidualnej konsultacji z lekarzem medycyny pracy.
5. Odniesienie do Europejskiej Klasyfikacji Umiejętności/Kompetencji, Kwalifikacji i Zawodów (ESCO)
Europejska klasyfikacja umiejętności/kompetencji, kwalifikacji i zawodów (European Skills/Competences, Qualifications and Occupations – ESCO) jest narzędziem łączącym rynek edukacji z rynkiem pracy. ESCO jest częścią strategii „Europa 2020”. W klasyfikacji określono i uszeregowano umiejętności, kompetencje, kwalifikacje i zawody istotne dla unijnego rynku pracy oraz kształcenia i szkolenia. Tworzenie europejskiego rynku pracy, a w przyszłości wspólnego obszaru kształcenia ustawicznego wymaga, aby zdobywane przez jednostki umiejętności oraz kwalifikacje były zrozumiałe oraz łatwo porównywalne między krajami, a także – by promowały mobilność wśród pracowników.
Obecnie (2018 r.) klasyfikacja ESCO jest dostępna w 27 językach (w 24 językach UE, islandzkim, norweskim i arabskim) za pośrednictwem platformy ESCO:
https://ec.europa.eu/esco/portal/home
Klasyfikacja ESCO została oparta na trzech filarach i pokazuje w sposób systematyczny relacje między nimi:
- Zawody: https://ec.europa.eu/esco/portal/occupation
- Umiejętności/Kompetencje: https://ec.europa.eu/esco/portal/skill
- Kwalifikacje: https://ec.europa.eu/esco/portal/qualification
6. Źródła dodatkowych informacji o zawodzie
Podstawowe regulacje prawne:
Stan prawny na dzień: 30.06.2018 r.
- Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 986, z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 i 1149).
- Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1570, z późn. zm.).
- Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 860, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. poz. 622, z późn. zm.).
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia Polskiej Ramy Kwalifikacji typowych dla kwalifikacji o charakterze zawodowym – poziomy 1–8 (Dz. U. poz. 537).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 227).
- Przykładowe normy:
- Norma PN-71/B-06280 Konstrukcje z wielkowymiarowych prefabrykatów żelbetowych. Wymagania w zakresie wykonywania i badania przy odbiorze.
- Norma PN-EN 196-1:2016-07 Metody badania cementu. Część 1: Oznaczanie wytrzymałości.
- Norma PN-EN 196-10:2016-07 Metody badania cementu – Część 10: Oznaczanie w cemencie zawartości chromu(VI) rozpuszczalnego w wodzie.
- Norma PN-EN 196-2:2013-11 Metody badania cementu. Część 2: Analiza chemiczna cementu.
- Norma PN-EN 196-3:2016-12 Metody badania cementu. Część 3: Oznaczanie czasów wiązania i stałości objętości.
- Norma PN-EN 196-5:2011 Metody badania cementu – Część 5: Badanie pucolanowości cementów pucolanowych.
- Norma PN-EN 196-6:2011 Metody badania cementu – Część 6: Oznaczanie stopnia zmielenia.
- Norma PN-EN 196-7:2009 Metody badania cementu. Część 7: Metody pobierania i przygotowania próbek cementu.
- Norma PN-EN 196-8:2010 Metody badania cementu – Część 8: Ciepło hydratacji – Metoda rozpuszczania.
- Norma PN-EN 196-9:2010 Metody badania cementu – Część 9: Ciepło hydratacji – Metoda semiadiabatyczna.
- Norma PN-EN 932-2:2001 Badania podstawowych właściwości kruszyw. Metody pomniejszania próbek laboratoryjnych.
Literatura branżowa:
- Bajorek G.: Pielęgnacja betonu w okresie dojrzewania. Wydawnictwo Polski Cement, Kraków 2017.
- Bobrowski A., Gawlicki M., Łagosz A., Łój G., Nocuń-Wczelik W.: Cement: metody badań, wybrane kierunki stosowania. Wydawnictwo AGH, Kraków 2015.
- Glinicki S.P.: Geotechnika budowlana. Cz. 1. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 1990.
- Glinicki S.P.: Geotechnika budowlana. Cz. 2. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, 1992.
- Jamroży Z.: Beton i jego technologie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015.
- Januszewski M.: Beton towarowy. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
- Jaroszyńska-Wolińska J.: Chemia w laboratorium budownictwa. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2011.
- Kurdowski W.: Chemia materiałów budowlanych. Wydawnictwo AGH, Kraków 2003.
- Łukowski P.: Modyfikacja materiałowa betonu. Wydawnictwo Polski Cement, Kraków 2016.
- Małolepszy J. (red.): Podstawy technologii materiałów budowlanych i metody badań. Wydawnictwo AGH, Kraków 2013.
- Neville A.M.: Właściwości betonu. Wydawnictwo Polski Cement, Kraków 2012.
- Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydanie 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
- Szydło A.: Nawierzchnie drogowe z betonu cementowego. Wydawnictwo Polski Cement, Kraków 2004.
- Szymura T.: Chemia w inżynierii materiałów budowlanych. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2012.
Zasoby internetowe [dostęp: 10.07.2018]:
- ATLAS: https://www.atlas.com.pl
- Baza danych standardów kwalifikacji/kompetencji zawodowych i modułowych programów szkoleń: ftp://kwalifikacje.praca.gov.pl
- Centralna Komisja Egzaminacyjna: https://cke.gov.pl
- Kwartalnik BTA: www.polskicement.pl/Kwartalnik_BTA-91
- Magazyn internetowy „Budownictwo, Technologie, Architektura”: www.bta-czasopismo.pl
- Ogólnopolski kwartalnik branżowy „Surowce i maszyny budowlane”: http://www.surowce.e-bmp.pl
- Ośrodek Rozwoju Edukacji: www.ore.edu.pl
- Portal Asystent BHP: https://asystentbhp.pl
- Portal branżowy „Chemia i biznes”: http://www.chemiaibiznes.com.pl
- Portal branżowy Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych: http://www.icimb.pl
- Portal branżowy Instytutu Materiałów Budowlanych i Technologii Betonu: http://www.imbitb.pl
- Portal branżowy Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa: http://www.zgpzitb.org.pl
- Portal internetowy Instytutu Techniki Budowlanej: https://www.itb.pl
- Portal internetowy Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego: https://www.gunb.gov.pl
- Portal internetowy Instytutu Badawczego Dróg i Mostów: https://www.ibdim.edu.pl
- Portal internetowy Stowarzyszenia Polski Cement: www.polskicement.pl
- Portal internetowy Stowarzyszenia Producentów Cementu: www.dnibetonu.pl
- Sektorowa Rama Kwalifikacji w Budownictwie (SRK-Bud): http://kwalifikacje.edu.pl/sektorowa-rama-kwalifikacji-w-budownictwie-srk-bud
- Standardy orzecznictwa lekarskiego ZUS: http://www.zus.pl/lekarze/publikacje/standardy-orzecznictwa-lekarskiego-zus
- Wyszukiwarka opisów zawodów: http://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/klasyfikacja-zawodow-i-specjalnosci/wyszukiwarka-opisow-zawodow
7. Słownik
Nazwa pojęcia | Definicja pojęcia |
---|---|
Awans zawodowy | Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje awansu – pionowy oraz poziomy. Awans pionowy oznacza zmianę stanowiska na wyższe w hierarchii przedsiębiorstwa/organizacji oraz przyznanie wyższego wynagrodzenia i poszerzenie uprawnień, np. awans polegający na osiągnięciu wyższego stopnia wymagań formalnych w policji, w wojsku, mianowanie na wyższy stopień – awans nauczycielski. Awans poziomy oznacza zmianę stanowiska niepociągającą za sobą zmiany pozycji pracownika w hierarchii firmy, np. objęcie dodatkowego stanowiska przez pracownika, powierzenie nowych zadań, rozszerzenie uprawnień i zakresu podejmowanych decyzji. |
Czynności zawodowe | Są to działania podejmowane w ramach zadania zawodowego i dające efekt w postaci realizacji celu przewidzianego w zadaniu zawodowym. |
Edukacja formalna | Kształcenie realizowane przez publiczne i niepubliczne szkoły oraz inne podmioty systemu oświaty, uczelnie oraz inne podmioty systemu szkolnictwa wyższego, w ramach programów, które prowadzą do uzyskania kwalifikacji pełnych oraz kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych (zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym) albo kwalifikacje w zawodzie (zgodnie z przepisami oświatowymi). |
Edukacja pozaformalna | Kształcenie i szkolenie realizowane w ramach programów, które nie prowadzą do uzyskania kwalifikacji pełnych lub kwalifikacji właściwych dla edukacji formalnej. |
Efekty uczenia się | Wiedza, umiejętności oraz kompetencje społeczne nabyte w procesie uczenia się (w ramach edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne). |
Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK) | Przyjęta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji umożliwiające porównanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych państwach. W ERK wyróżniono 8 poziomów kwalifikacji opisywanych za pomocą efektów uczenia się (wiedza, umiejętności i kompetencje). ERK stanowi układ odniesienia do krajowych ram kwalifikacji w tym do PRK. |
Kody niepełnosprawności | Są symbolami rodzaju schorzenia, które ma decydujący wpływ na to, do jakich prac osoba niepełnosprawna może być kierowana, a do jakich nie powinna ze względu na jej zdrowie i skuteczność pracy na danym stanowisku. Podstawowe kody niepełnosprawności: 01-U upośledzenie umysłowe, 02-P choroby psychiczne, 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, 04-O choroby narządu wzroku, 05-R upośledzenie narządu ruchu, 06-E epilepsja, 07-S choroby układu oddechowego i krążenia, 08-T choroby układu pokarmowego, 09-M choroby układu moczowo-płciowego, 10-N choroby neurologiczne, 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego, 12-C całościowe zaburzenia rozwojowe. |
Kompetencje społeczne | Jest to rozwinięta w toku uczenia się zdolność kształtowania własnego rozwoju oraz autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym, z uwzględnieniem etycznego kontekstu własnego postępowania. |
Kompetencje kluczowe | Są to kompetencje (połączenie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych) potrzebne w życiu zawodowym i pozazawodowym oraz do bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. Na potrzeby opracowania informacji o zawodach wyróżniono 9 kompetencji, które zostały wybrane i pogrupowane ze zbioru 15 kompetencji kluczowych wyodrębnionych w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych - Projekt PIAAC, prowadzonym cyklicznie przez OECD. |
Kompetencja zawodowa | Jest to układ wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych niezbędnych do wykonywania, w ramach wydzielonego zakresu pracy w zawodzie zestawu zadań zawodowych. Posiadanie jednej lub kilku kompetencji zawodowych powinno umożliwić zatrudnienie, na co najmniej jednym stanowisku pracy w zawodzie. |
Kwalifikacja | Oznacza zestaw efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych nabytych w edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne, zgodnych z ustalonymi dla danej kwalifikacji wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone w procesie walidacji oraz formalnie potwierdzone przez uprawniony podmiot certyfikujący. W Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji wyodrębniono 4 rodzaje kwalifikacji: pełne, cząstkowe, rynkowe i uregulowane. |
Polska Rama Kwalifikacji (PRK) | Opis ośmiu wyodrębnionych w Polsce poziomów kwalifikacji odpowiadających odpowiednim poziomom Europejskich Ram Kwalifikacji, sformułowany za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się dla kwalifikacji na poszczególnych poziomach, ujętych w kategoriach wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. |
Potwierdzanie kompetencji | Jest to proces polegający na sprawdzeniu, czy kompetencje wymagane dla danej kwalifikacji zostały osiągnięte. Terminy o podobnym znaczeniu: „walidacja”, „egzaminowanie”. Proces ten prowadzi do certyfikacji - wydania przez upoważnioną instytucję „dyplomu”, „świadectwa”, „certyfikatu”. |
Sektorowa Rama Kwalifikacji (SRK) | Opis poziomów kwalifikacji funkcjonujących w danym sektorze lub branży; poziomy Sektorowych Ram Kwalifikacji odpowiadają odpowiednim poziomom Polskiej Ramy Kwalifikacji. |
Sprawności sensomotoryczne | Są to sprawności związane z funkcjonowaniem narządów zmysłów (wzroku, słuchu, smaku, powonienia, dotyku) oraz narządu ruchu (sprawność rąk, precyzja ruchów rąk, sprawność nóg, koordynacja wzrokowo-ruchowa itp.). |
Stanowisko pracy | Jest to miejsce pracy w strukturze organizacyjnej, np. przedsiębiorstwa, instytucji, organizacji, w ramach którego pracownik wykonuje zadania zawodowe stale lub okresowo. Do prawidłowego wykonywania zadań na danym stanowisku pracy konieczne jest posiadanie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych właściwych dla kompetencji zawodowych wyodrębnionych w zawodzie. |
Tytuł zawodowy | Jest przyznawany osobie, która udowodniła, że posiada określony zasób wiedzy i umiejętności potrzebny do wykonywania danego zawodu. W niektórych grupach zawodowych (technicy, lekarze, rzemieślnicy) istnieją ustawowo zadekretowane nazwy i hierarchie tych tytułów, podczas gdy w innych nie ma takich systemów. Przykładowo tytuły zawodowe uzyskiwane w szkołach i placówkach oświaty to: robotnik wykwalifikowany i technik, w rzemiośle: uczeń, czeladnik, mistrz, w kulturze fizycznej: trener, instruktor, menedżer sportu. |
Umiejętności | Jest to przyswojona w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. |
Uprawnienia zawodowe | Oznaczają posiadanie prawa do wykonywania czynności zawodowych (zawodu), do których dostęp jest ograniczony poprzez przepisy prawne przewidujące konieczność posiadania odpowiedniego wykształcenia, spełnienia wymagań kwalifikacyjnych lub innych dodatkowych wymagań. |
Uczenie się nieformalne | Uzyskiwanie efektów uczenia się poprzez różnego rodzaju aktywność poza edukacją formalną i edukacją pozaformalną, w tym poprzez samouczenie się i doświadczenie uzyskane w pracy. |
Walidacja | Oznacza sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie określonej kwalifikacji, niezależnie od sposobu uczenia się (edukacja formalna, pozaformalna i uczenie się nieformalne) tej osoby, osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji. |
Wiedza | Jest to zbiór opisów obiektów i faktów, zasad, teorii oraz praktyk przyswojonych w procesie uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. |
Wykształcenie | Oznacza rezultat procesu kształcenia w zakresie ogólnym i specjalistycznym, charakteryzowany na podstawie:
|
Zadanie zawodowe | Jest to logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu wykonywany na stanowisku pracy. Na zadanie zawodowe składa się układ czynności zawodowych powiązanych jednym celem, kończący się określonym wytworem, usługą lub istotną decyzją. W wyniku podziału pracy każdy zawód różni się wykonywanymi zadaniami, na które składają się czynności zawodowe. |
Zawód | Jest to zbiór zadań zawodowych wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji i kompetencji (wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło utrzymania. |
Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK) | Wyodrębniona część Krajowego Systemu Kwalifikacji, w której obowiązują określone w ustawie standardy opisywania kwalifikacji oraz przypisywania poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji do kwalifikacji, zasady włączania kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji i ich ewidencjonowania w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji (ZRK), a także zasady i standardy certyfikowania kwalifikacji oraz zapewniania jakości nadawania kwalifikacji. Informacje o ZSK są dostępne pod adresem: https://www.kwalifikacje.gov.pl/ |
Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK) | Rejestr publiczny prowadzony w systemie teleinformatycznym, ewidencjonujący kwalifikacje włączone do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Informacje o ZRK są dostępne pod adresem: https://rejestr.kwalifikacje.gov.pl/ |
Lp. |
Nazwa pojęcia |
Definicja |
Źródło |
---|---|---|---|
1. | Atomowa spektrometria absorpcyjna (AAS) |
Instrumentalna metoda analityczna wykorzystująca zjawisko absorpcji promieniowania elektromagnetycznego przez swobodne atomy. Opiera się na interpretacji widm atomowych i wykorzystuje ilościowe zależności między przejściami elektronowymi. Metoda ta pozwala na oznaczanie pierwiastków chemicznych (przede wszystkim metali) w próbkach ciekłych, stałych i gazowych. |
Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydanie 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 |
2. | Atomowa spektrometria emisyjna (OES) |
Instrumentalna metoda analityczna wykorzystująca promieniowanie wysyłane przez atomy pierwiastków w odpowiednio wysokiej temperaturze. Położenie zarejestrowanych linii spektralnych pozwala na identyfikację (analizę jakościową) badanej próbki, natomiast analiza ilościowa oparta jest na wyznaczonej doświadczalnie zależności pomiędzy natężeniem linii spektralnych (mierzonym metodami fotoelektrycznymi) a zawartością emitujących je pierwiastków. Metoda ta pozwala na jednoczesne wykrycie lub oznaczenie wielu pierwiastków przy znikomych nawet zawartościach każdego z nich. |
Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydanie 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 |
3. | Ciśnieniomierz |
Przyrząd hydrostatyczny wykorzystywany do pomiaru nacisku ciśnienia na powierzchnie ciał stałych. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
4. | Dyfraktometr rentgenowski (XRD) |
Aparat wykorzystywany jest w analizie substancji krystalicznych głównie do określania ich składu fazowego. Uzyskiwane dyfraktogramy są indywidualne dla każdej struktury i stanowią charakterystyczny obraz dyfrakcyjny danej fazy o określonym upakowaniu. Obraz dyfrakcyjny pozostaje taki sam dla substancji w stanie czystym, jak i w przypadku jej występowania w mieszaninie. Pozwala to na analizę składu próbki z możliwością określenia fazy, w jakiej występuje dana substancja. |
[dostęp: 10.07.2018] |
5. | Ekstraktor ultradźwiękowy |
Urządzenie do określania zawartości asfaltu i uziarnienia w drogowych mieszankach mineralno-asfaltowych. Pozwala na szybką ekstrakcję masy bitumicznej pod wpływem działania rozpuszczalnika niepalnego (np. czterochloroetylenu) oraz fal ultradźwiękowych. |
http://www.viateco.eu/pl/sprzedaz/mma/mieszanki/ekstraktory [dostęp: 10.07.2018] |
6. | Fluorescencja rentgenowska (XRF) |
Metoda wykorzystywana w analizie ilościowej i jakościowej pierwiastków. Fluorescencyjna spektroskopia rentgenowska, zwana metodą wtórnej emisji promieni rentgenowskich, opiera się na pomiarze widm powstałych w wyniku wzbudzenia próbki wysokoenergetycznym promieniowaniem rentgenowskim. Każdy pierwiastek w próbce emituje charakterystyczne promieniowanie, które po rozszczepieniu stanowi podstawę analizy jakościowej i ilościowej. Metodą XRF można analizować ciecze, proszki i ciała stałe. Posiada ona dobrą selektywność (rozdział pików różnych pierwiastków w widmie) i niską granicę oznaczalności – 10–9 g substancji w próbkach o masie ok. 0,1 g. |
Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydanie 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 |
7. | Komora klimatyczna |
Służy do badania zachowania materiałów w warunkach stałej wilgotności i temperatury. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
8. | Kontroler próżni |
Urządzenie pozwalające na automatyczne utrzymywanie wybranej wartości próżni w układzie. Może kontrolować pompę, próżniowy zawór elektromagnetyczny, zawór medium chłodzącego układ oraz inne akcesoria próżniowe. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
9. | Łaźnia wodna |
Służy do wygrzewania materiałów i próbek w środowisku kąpieli wodnej, zapewniającej stałą i stabilną temperaturę. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
10. | Maszyna wytrzymałościowa |
Zaawansowane technologicznie urządzenie badawcze, które służy do badania wytrzymałości materiałów. Próbkę materiału poddaje się naprężeniom powodującym jej odkształcenia i mierzy się wówczas wartości sił i odkształceń. Maszyny dynamiczne i statyczne wykorzystywane są do badania materiałów budowlanych, drewna, metali, tworzyw sztucznych, ceramiki, a nawet żywności, zgodnie z obowiązującymi normami międzynarodowymi. W zależności od typu maszyny umożliwiają wykonywanie testów rozciągania, ściskania, zginania, skręcania, testów cyklicznych, zmęczeniowych i wielu innych. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
11. | Płyta statyczna |
Przeznaczona jest do badania nośności i zagęszczania nawierzchni i podłoża drogowego. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
12. | Prasa hydrauliczna |
Urządzenie techniczne, które zwielokrotnia siłę nacisku poprzez wykorzystanie zjawiska stałości ciśnienia w zamkniętym układzie hydraulicznym. Prasa umożliwia wywieranie ze stałą szybkością nacisku na badaną próbkę, o kontrolowanej sile, z jednoczesnym pomiarem wielkości odkształceń. Parametr wielkości siły oraz wartość odkształceń badanej próbki określane są poprzez wykorzystanie cyfrowych czujników siły i odkształcenia. Prasy hydrauliczne mają wiele zastosowań w różnych branżach przemysłowych, w tym w branży budowlanej. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
13. | Próba zmęczeniowa |
Pomiar wytrzymałości zmęczeniowej nieograniczonej, która jest maksymalną wartością okresowo zmieniającego się naprężenia, przy którym materiał może pracować nieograniczenie długo, bez pojawienia się rys zmęczeniowych i zniszczenia materiału. W praktyce przyjmuje się, że wytrzymałość ta osiągnięta jest już po przekroczeniu umownej granicznej liczby cykli. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
14. | Spektroskopia w podczerwieni (IR) |
Metoda analizy instrumentalnej, która dostarcza informacji o badanym materiale w postaci widma, czyli wykresu zależności wielkości absorpcji od energii promieniowania wyrażonej najczęściej za pomocą liczby falowej ( [cm-1]). Każda z cząsteczek posiada swój unikalny zestaw poziomów energetycznych. Widma w podczerwieni są zatem charakterystyczne dla konkretnych związków chemicznych. Porównywanie widma badanej substancji z wcześniej przygotowaną biblioteką widm jest jednym ze sposobów identyfikacji związków za pomocą spektroskopii w podczerwieni. |
Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej. Wydanie 5. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010 |
15. | Suszarka laboratoryjna |
Urządzenie pozwalające na utrzymywanie temperatury wyższej niż temperatura otoczenia (max. 300°C). Służy również do suszenia, podgrzewania oraz innych prac badawczych wymagających podwyższonej temperatury. Dzięki elektronicznemu sterowaniu zapewnia precyzyjny dobór i rozkład temperatury oraz dokładne jej wskazania termometrem cyfrowym. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
16. | Ubijak automatyczny |
Służy m.in do wykonywania kształtek laboratoryjnych z różnego rodzaju materiałów przeznaczonych do badania ich własności wytrzymałościowych czy zagęszczania próbek mineralno-asfaltowych przy oznaczaniu ich stabilności i odkształcenia. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
17. | Wstrząsarka laboratoryjna |
Urządzenie wykorzystywane do przesiewania maksymalnie 3 kg materiału sypkiego w analizie na sucho lub na mokro. Służy np. do badania składu ziarnowego. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |
18. | Zestaw do oznaczania modułu sztywności |
Badanie modułów sztywności mieszanek materiałów (np. mineralno-cementowo-emulsyjnych) wykonuje się w celu określenia zachowania się mieszanki, na skutek oddziaływań zewnętrznych, przekazywanych na poszczególne warstwy konstrukcyjne nawierzchni. Moduł sztywności mieszanki jest to stosunek naprężenia do odkształcenia. Termin moduł sztywności jest używany jako zastępczy wobec bezwzględnej wartości modułu zespolonego lub modułu sztywności sprężystej. |
Definicja opracowana przez zespół ekspercki |